Hướng dẫn cách phân biệt các phương thức biểu đạt

(31/08/2022)

Xác định phương thức biểu đạt trong một văn bản là một trong những yêu cầu thường gặp trong phần đọc hiểu của đề thi THPT quốc gia môn Ngữ văn. Thực ra, trong mỗi văn bản thường sử dụng kết hợp nhiều phương thức biểu đạt. Việc vận dụng tổng hợp nhiều phương thức là đòi hỏi của chính cuộc đời, nhằm đáp ứng nhu cầu của cuộc sống. Tuy nhiên, trong một văn bản cụ thể, các phương thức ấy sẽ không có vị trí ngang nhau; tuỳ thuộc vào mục đích cần đạt tới, người viết sẽ xác định phương thức nào là chủ đạo. Nhưng để xác định được lại không dễ, do đó bài viết này sẽ hướng dẫn các em cách phân biệt các phương thức biểu đạt khác nhau.

Khái niệm phương thức biểu đạt là gì?

Phương thức biểu đạt là gì là thắc mắc của rất nhiều người, đặc biệt khi đang quan tâm đến các loại biểu đạt. Theo định nghĩa, phương thức biểu đạt chính là cách người với người trao đổi những tâm tư, ý nghĩ và cảm xúc của mình với đối tượng trực tiếp.

Phương thức biểu đạt giúp người với người hiểu nhau hơn, gần gũi hơn và giúp gắn kết các mối quan hệ. Bởi không ai không muốn những suy nghĩ và cảm xúc của mình được hưởng một cách đầy đủ và đúng đắn.

Mặc dù vậy, không phải lúc nào chúng ta cũng có thể bày tỏ được hết những gì bản thân mong muốn. Do đó, người biểu đạt cần biết nắm vững các phương thức biểu đạt cũng như ý nghĩa của chúng để thể hiện suy nghĩ của mình một cách tốt nhất.

Cách phân biệt các phương thức biểu đạt:

Phương thức Tự sự:

Khái niệm: Là dùng ngôn ngữ để kể một chuỗi sự việc, sự việc này dẫn đến sự việc kia, cuối cùng tạo thành một kết thúc. Ngoài ra, người ta không chỉ chú trọng đến kể việc mà còn quan tâm đến việc khắc hoạ tính cách nhân vật và nêu lên những nhận thức sâu sắc, mới mẻ về bản chất của con người và cuộc sống.

Đặc điểm và dấu hiệu nhận biết:

– Có nhân vật (nhân vật có tính cách: nhân vật chính, nhân vật phụ).

– Có cốt truyện, sự kiện.

– Có trình tự kể: theo thời gian, không gian, tâm tưởng, kết hợp thời gian – không gian…

Ngôi kể (Phương thước trần thuật):

– Trần thuật từ ngôi thứ nhất (nhân vật tự kể chuyện).

– Trần thuật từ ngôi thứ ba (người kể chuyện giấu mình).

– Trần thuật từ ngôi thứ ba người kể chuyện giấu mình, nhưng điểm nhìn và lời kể lại theo giọng điệu của nhân vật trong tác phẩm (lời nửa trực tiếp).

Ví dụ: “Một hôm, mẹ Cám đưa cho Tấm và Cám mỗi đứa một cái giỏ, sai đi bắt tôm, bắt tép và hứa, đứa nào bắt được đầy giỏ sẽ thưởng cho một cái yếm đỏ. Tấm vốn chăm chỉ, lại sợ dì mắng nên mải miết suốt buổi bắt đầy một giỏ cả tôm lẫn tép. Còn Cám quen được nuông chiều, chỉ ham chơi nên mãi đến chiều chẳng bắt được gì.” (Tấm Cám)

Phương thức Miêu tả:

Khái niệm: Là dùng ngôn ngữ làm cho người nghe, người đọc có thể hình dung được cụ thể sự vật, sự việc như đang hiện ra trước mắt hoặc nhận biết được thế giới nội tâm của con người.

Đặc điểm và dấu hiệu nhận biết:

– Sử dụng nhiều động từ, tính từ, các biện pháp tu từ.

– Có thể diễn tả hình dáng bên ngoài và thế giới nội tâm của con người; hoặc tái hiện lại cảnh vật, đặc điểm sự vật.

Ví dụ: “Trăng đang lên. Mặt sông lấp loáng ánh vàng. Núi Trùm Cát đứng sừng sững bên bờ sông thành một khối tím sẫm uy nghi, trầm mặc. Dưới ánh trăng, dòng sông sáng rực lên, những con sóng nhỏ lăn tăn gợn đều mơn man vỗ nhẹ vào hai bên bờ cát”

Phương thức Biểu cảm:

Khái niệm: Là một nhu cầu của con người trong cuộc sống bởi trong thực tế sống luôn có những điều khiến ta rung động (cảm) và muốn bộc lộ (biểu) ra với một hay nhiều người khác. Phương thức biểu cảm là dùng ngôn ngữ để bộc lộ tình cảm, cảm xúc của mình về thế giới xung quanh.

Đặc điểm và dấu hiệu nhận biết:

– Chứa câu văn, câu thơ, từ ngữ thể hiện cảm xúc, thái độ của người viết hoặc của nhân vật trữ tình

– Mang đậm dấu ấn chủ quan của người viết

– Sử dụng kết hợp với miêu tả và tự sự nhằm thể hiện rõ cho cảm xúc.

Ví dụ:

Nhớ ai bổi hổi bồi hồi

Như đứng đống lửa như ngồi đống than

                                                                   (Ca dao)

Phương thức Thuyết minh:

Khái niệm: Là cung cấp, giới thiệu, giảng giải, … những tri thức về một sự vật, hiện tượng nào đó cho những người cần biết nhưng còn chưa biết.

Đặc điểm và dấu hiệu nhận biết:

– Cần chọn lọc tri thức theo từng đối tượng mục tiêu thuyết minh nhất định để khiến người đọc có thêm hiểu biết về vấn đề thuyết minh.

– Cần khách quan, hạn chế nêu những quan điểm và cảm nhận cá nhân.

– Ngôn từ sáng rõ, cụ thể, trong sáng, câu văn gãy gọn, có thể sử dụng các biện pháp tu từ (so sánh, liệt kê…) giúp người đọc, người nghe dễ hình dung về đối tượng được thuyết minh.

Ví dụ: “Theo các nhà khoa học, bao bì ni lông lẫn vào đất làm cản trở quá trình sinh trưởng của các loài thực vật bị nó bao quanh, cản trở sự phát triển của cỏ dẫn đến hiện tượng xói mòn ở các vùng đồi núi. Bao bì ni lông bị vứt xuống cống làm tắc các đường dẫn nước thải, làm tăng khả năng ngập lụt của các đô thị về mùa mưa. Sự tắc nghẽn của hệ thống cống rãnh làm cho muỗi phát sinh, lây truyền dịch bệnh. Bao bì ni lông trôi ra biển làm chết các sinh vật khi chúng nuốt phải…”. (Thông tin về Ngày Trái Đất năm 2000)

Phương thức Nghị luận:

Khái niệm: Là phương thức chủ yếu được dùng để bàn bạc phải trái, đúng sai nhằm bộc lộ rõ chủ kiến, thái độ của người nói, người viết rồi dẫn dắt, thuyết phục người khác đồng tình với ý kiến của mình.

Đặc điểm và dấu hiệu nhận biết:

– Gồm các luận điểm lớn và các luận điểm nhỏ.

– Các luận cứ, luận chứng, lí lẽ phải chặt chẽ, thuyết phục.

Ví dụ: “Muốn xây dựng một đất nước giàu mạnh thì phải có nhiều người tài giỏi. Muốn có nhiều người tài giỏi thì học sinh phải ra sức học tập văn hóa và rèn luyện thân thể, bởi vì chỉ có học tập và rèn luyện thì các em mới có thể trở thành những người tài giỏi trong tương lai”. (Tài liệu hướng dẫn đội viên)

Phương thức Hành chính – công vụ:

Khái niệm: Là phương thức dùng để giao tiếp giữa Nhà nước với nhân dân, giữa nhân dân với cơ quan Nhà nước, giữa cơ quan với cơ quan, giữa nước này và nước khác trên cơ sở pháp lý (thông tư, nghị định, đơn từ, báo cáo, hóa đơn, hợp đồng…)

Ví dụ: "Điều 5 - Xử lý vi phạm đối với người có thẩm quyền xử phạt vi phạm hành chính

       Người có thẩm quyền xử phạt vi phạm hành chính mà sách nhiễu nhân dân, dung túng, bao che cho cá nhân, tổ chức có hành vi vi phạm hành chính, không xử phạt hoặc xử phạt không kịp thời, không đúng mức, xử phạt quá thẩm quyền quy định thì tuỳ theo tính chất, mức độ vi phạm mà bị xử lý kỷ luật hoặc bị truy cứu trách nhiệm hình sự; nếu gây thiệt hại vật chất thì phải bồi thường theo quy định của pháp luật."

Trong quá trình sử dụng dịch vụ của Daykemtainha.vn, học viên có thể hoàn toàn yên tâm với giao diện thông minh, dễ dàng sử dụng để tìm kiếm gia sư với rất nhiều các phương thức Đăng ký tìm gia sư tại website: https://www.daykemtainha.vn, hoặc tìm kiếm gia sư qua ứng dụng (apps) daykemtainha.vn trên điện thoại một cách đơn giản, kể cả đối với người ít tiếp xúc với công nghệ. Đặc biệt, Trung tâm có đội ngũ hỗ trợ làm việc 24/7 qua Hotline: 090 333 1985 – 09 87 87 0217. 

Riêng với ứng dụng daykemtainha.vn, đây là ứng dụng được thiết kế thông minh, đáp ứng nhu cầu sử dụng của cả gia sư và học viên. Ứng dụng daykemtainha.vn cho phép gia sư truy cập hàng trăm lớp học đang tìm giáo viên và cho phép học viên tìm kiếm gia sư phù hợp nhất giữa hàng ngàn gia sư giỏi có trên hệ thống. Đồng thời, Daykemtainha.vn hiện đang là một trong những ứng dụng Dạy Kèm/Gia Sư được đánh giá cao về tính hiệu quả, có rất nhiều lượt người sử dụng và yêu thích.

=> TẢI NGAY ỨNG DỤNG TẠI ĐÂY: HTTPS://WWW.DAYKEMTAINHA.VN/UNG-DUNG-GIA-SU-DAY-KEM

Nếu quý PHỤ HUYNH muốn tìm hiểu thêm thông tin của GIA SƯ thì có thể đến với link sau: https://www.daykemtainha.vn/gia-su

Nếu quý PHỤ HUYNH muốn tìm kiếm GIA SƯ theo yêu cầu có thể nhấp link sau: https://www.daykemtainha.vn/tim-gia-su

Nếu quý PHỤ HUYNH cần thêm sự tư vấn đến từ Daykemtainha.vn có thể đến với link này: https://www.daykemtainha.vn/lien-he

Nếu các bạn GIA SƯ muốn tìm lớp để dạy có thể đến với link sau: https://www.daykemtainha.vn/lop-hoc

Lựa chọn Gia sư của chúng tôi, các bạn học viên sẽ được tiếp cận với những phương pháp học mới, qua đó giúp người học trở nên hứng thú và chủ động tiếp nhận kiến thức. Hơn nữa, quý phụ huynh cũng sẽ yên tâm hơn khi học viên đã có thêm một người thầy, người bạn tốt cùng vượt qua những thử thách trong quá trình học và trong cuộc sống. Hãy để chúng tôi giúp các bạn đến gần với ước mơ của mình.

=> Phụ huynh có thể Đăng ký ngay khóa học để nhận ưu đãi dành riêng cho 100 người đầu tiên tại đây, hoặc nếu có gì không rõ bạn có thể gọi đến chúng tôi 090 333 1985 – 09 87 87 0217 để tìm hiểu thêm nhiều thông tin chi tiết hơn.

Nếu phụ huynh muốn tìm hiểu trước về HỌC PHÍ có thể tham khảo tại link sau: https://www.daykemtainha.vn/hoc-phi-tham-khao

Phụ huynh có thể tìm hiểu thêm về hướng dẫn cách xem học phí trên web: https://daykemtainha.vn/bai-viet/hoc-phi-va-tim-gia-su-tren-app-daykemtainhavn-788

Daykemtainha.vn là dự án giáo dục hướng đến mô hình học tập tại nhà, chuyên cung ứng gia sư, giáo viên dạy kèm tại nhà chất lượng cao đến các quý phụ huynh có nhu cầu. Với sự hỗ trợ của công nghệ, Daykemtainha.vn là app đăng ký làm gia sư uy tín của chúng tôi và hiện đang là ứng dụng tìm kiếm gia sư nhanh nhất uy tín tại Việt Nam. Chúng tôi hi vọng sẽ đáp ứng được nhu cầu tìm Gia sư qua ứng dụng Daykemtainha.vn.

Phụ huynh có thể xem thêm các bước tìm gia sư trên App Daykemtainha.vn: https://daykemtainha.vn/bai-viet/hoc-phi-va-tim-gia-su-tren-app-daykemtainhavn-788

Sau đây là một vài thông tin về các Gia sư dạy Văn lớp 12 tại Daykemtainha.vn:

Còn rất nhiều gia sư giỏi tại ứng dụng, phụ huynh tải ứng dụng và chọn gia sư phù hợp sau đó tạo yêu cầu, bộ phận tư vấn sẽ liên hệ ngay với quý phụ huynh học viên để tiến hành sắp xếp gia sư mà phụ huynh học viên chọn

Tải ứng dụng ngay tại link này: http://www.daykemtainha.vn/ung-dung-gia-su-day-kem

Riêng website của Công Ty TNHH Dịch Vụ Tài Năng Trẻ: http://www.daykemtainha.vn/ đã có hơn 50.000 gia sư đăng ký công việc dạy kèm tại nhà cho hơn 90 lớp mới mỗi ngày, đi cùng tỷ lệ nhận lớp thành công lên đến 90% và có hơn 1.200 phụ huynh đã tin tưởng, hài lòng với những tiện ích mà Trung tâm đem lại.

CÔNG TY TNHH DỊCH VỤ TÀI NĂNG TRẺ

HOTLINE: 090 333 1985 – 09 87 87 0217 CÔ MƯỢT

Website : http://hocthemtainha.com/

Email: info@giasutainangtre.vn